Thiếu máu Megaloblastic là gì?

  • Thiếu máu Megaloblastic là một loại thiếu máu , một rối loạn máu trong đó số lượng hồng cầu thấp hơn bình thường. Các tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy qua cơ thể. Khi cơ thể bạn không có đủ tế bào hồng cầu, các mô và cơ quan của bạn không nhận đủ oxy. Nếu không được điều trị, tim sẽ phải hoạt động quá sức, lâu dần có thể dẫn đến suy tim, tim to và các vấn đề về tuần hoàn. Điều này đặc biệt quan trọng với phụ nữ mang thai khi mà thời kỳ cần gấp đôi lượng hồng cầu có trong cơ thể.
  • Có nhiều loại thiếu máu với các nguyên nhân và đặc điểm khác nhau. Thiếu máu Megaloblastic được nhận thấy bởi đặc trưng bởi các tế bào hồng cầu lớn hơn bình thường. Ngoài ra nó được gọi là thiếu máu do thiếu vitamin B-12 hoặc folate. Một tên gọi # “thiếu máu do macrocytic”.
  • Thiếu máu Megaloblastic gây ra khi các tế bào hồng cầu không được sản xuất đúng cách. Vì các tế bào quá lớn, chúng có thể không thoát ra được tủy xương để đi vào máu và cung cấp oxy.

Nguyên nhân gây thiếu máu Megaloblastic

  • Hai nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu megaloblastic là thiếu vitamin B-12 và  thiếu folate. Hai chất dinh dưỡng này là cần thiết để sản xuất các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Khi bạn không nhận đủ chúng, nó sẽ ảnh hưởng đến việc trang điểm các tế bào hồng cầu của bạn. Điều này dẫn đến các tế bào không phân chia và tái tạo theo cách chúng nên.

 

Thiếu vitamin B-12

  • Vitamin B-12 là một chất dinh dưỡng có trong một số thực phẩm như thịt, cá, trứng và sữa. Một số người không thể hấp thụ đủ vitamin B-12 từ thức ăn của họ do việc hấp thu kém B12 là phổ biến ở những người bị rối loạn tiêu hóa hay phẫu thuật đường tiêu hóa. Dẫn đến thiếu máu megaloblastic. Thiếu máu Megaloblastic do thiếu vitamin B-12 còn được gọi là thiếu máu ác tính .
  • Thiếu vitamin B-12 thường gây ra bởi sự thiếu hụt protein được hấp thu trong dạ dày gọi là yếu tố nội tại. Không có yếu tố nội tại, vitamin B-12 không thể được hấp thụ, bất kể bạn ăn bao nhiêu. Bạn cũng có thể bị thiếu máu ác tính vì không có đủ vitamin B-12 trong chế độ ăn uống của bạn.

Những người có nguy cơ thiếu hụt vitamin B-12 cao nhất là những người không bao giờ hoặc hiếm khi ăn thực phẩm có nguồn gốc động vật. Điều này đặc biệt là đối với đối tượng “người ăn chay”

 

Thiếu folate

  • Folate là một chất dinh dưỡng khác quan trọng cho sự phát triển của các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Folate được tìm thấy trong thực phẩm như gan bò, rau bina và mầm cải. Folate thường bị nhầm với axit folic (về mặt kỹ thuật). Axit folic là dạng nhân tạo, được tìm thấy trong các chất bổ sung. Bạn cũng có thể tìm thấy axit folic trong ngũ cốc và thực phẩm tăng cường.

Có khá nhiều người, ngay cả những chuyên gia về dinh dưỡng nhầm lần giữa folate và axit folic. Bài viết “Folate và axit folic: So sánh và phân biệt qua chuyển hóa” sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chúng.

  • Chế độ ăn uống của bạn là một yếu tố quan trọng để đảm bảo bạn có đủ folate. Thiếu folate cũng có thể được gây ra bởi lạm dụng rượu mãn tính, vì rượu cản trở khả năng hấp thụ của cơ thể. Phụ nữ mang thai có nhiều khả năng bị thiếu folate, do lượng folate cao cần thiết cho thai nhi đang phát triển.

 

Triệu chứng của thiếu máu Megaloblastic

  • Triệu chứng phổ biến nhất của thiếu máu megaloblastic là mệt mỏi . Các triệu chứng có thể khác nhau từ người này sang người khác mỗi người sẽ có các triệu chứng và biểu hiện khác nhau.
  • Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến của nhiều tình trạng cơ thể có mức độ nghiêm trọng từ nhẹ đến nghiêm trọng. Đó cũng là kết quả tự nhiên của một số lựa chọn lối sống, chẳng hạn như thiếu tập thể dục hoặc chế độ ăn uống kém.
  • Nếu sự mệt mỏi của bạn không giải quyết được với chế độ nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lý. Hoặc bạn nghi ngờ nó gây ra bởi một tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tinh thần tiềm ẩn, hãy đi khám bác sĩ. Họ có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân của sự mệt mỏi của bạn và làm việc với bạn để điều trị nó.
  • Quay trở lại với việc triệu chứng thiếu máu megaloblastic thường  gặp qua các biểu hiện bao gồm:
    • Hụt hơi
    • Yếu cơ
    • Xanh xao bất thường của da
    • Viêm lưỡi (sưng lưỡi)
    • Chán ăn / giảm cân
    • Bệnh tiêu chảy
    • Buồn nôn
    • Tim đập nhanh
    • Lưỡi mềm
    • Ngứa ran ở tay và chân
    • Tê ở tứ chi

Chẩn đoán thiếu máu Megaloblastic

  • Để chuẩn đoán việc thiếu máu thì một xét nghiệm được sử dụng đó là Complete Blood Count (CBC). Công thức xét nghiệm máu toàn bộ. Hay viết tắt là CBC, là một xét nghiệm dễ dàng và rất phổ biến, sàng lọc các rối loạn nhất định có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Các chỉ số như hình ảnh phía dưới bao gồm:
Thiếu máu Megaloblastic là gì. Hồng cầu thấp hơn bình thường

Ảnh: Các chỉ số xét nghiệm thiếu máu

  • Tại Việt Nam công nghệ xét nghiệm chúng ta sẽ ít quan tâm hơn. Chúng ta chỉ quan tâm đến các chỉ số và ý nghĩa của các chỉ số đó như thế nào. Việc này đôi khi dẫn đến chồng chéo xét nghiệm mà kết quả vẫn chỉ là một gây ra việc tốn kém chi phí. Tất nhiên điều phụ thuộc rất nhiều vào cơ sở vật chất hiện có tại các cơ sở y tế ở Việt Nam
  • Bạn có thể tham khảo về các chỉ số và cách đọc bảng chỉ số máu của viện 108 >> Tại đây <<

Điều trị thiếu máu Megaloblastic

  • Để điều trị thiếu máu megaloblastic phụ thuộc vào những gì gây ra nó. Tức là sau khi việc chuẩn đoán là nguyên nhân do thiếu folate hay vitamin b-12.
  • Bạn sẽ cần có kế hoạch điều trị và điều này còn phụ thuộc vào tuổi tác và sức khỏe tổng thể cũng như phản ứng của bạn với các phương pháp điều trị và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
  • Về cơ bản sẽ chia ra thành 2 loại:
    1. Điều trị do thiếu vitamin b-12
    2. Điều trị do thiếu folate.

Điều trị do thiếu vitamin b-12

  • Trong trường hợp thiếu máu megaloblastic do thiếu vitamin B-12. Bạn có 2 cách:
    1. Bổ sung vitamin b-12 hàng tháng bằng tiêm hoặc vitamin viên uống bổ sung.
    2. Bổ sung bằng thực phẩm cũng có thể được đưa ra tuy nhiên người ăn chay sẽ khó thực hiện phương án này vì đa số nguồn vitamin-b12 đều đến từ động vật.
    • Nếu bạn lựa chọn bổ sung bằng thực phẩm thì đây là danh sách gợi ý cho bạn:
      • Trứng
      • Thịt gà
      • Ngũ cốc tăng cường (đặc biệt là nguyên cám)
      • Thịt đỏ (đặc biệt là thịt bò )
      • Sữa
  • Một số cá nhân có đột biến gen trên gen MTHFR (methylenetetrahydrofolate reductase). Gen MTHFR này chịu trách nhiệm chuyển đổi một số vitamin B, bao gồm B-12 và folate, thành các dạng có thể sử dụng được trong cơ thể. Các cá nhân có đột biến MTHFR được khuyến cáo dùng 5-MTHF bổ sung.
  • Thường xuyên ăn thực phẩm giàu vitamin B-12, vitamin hoặc tăng cường không có khả năng ngăn ngừa sự thiếu hụt hoặc hậu quả sức khỏe của nó ở những người có đột biến gen này.

Điều trị do thiếu folate.

  • Thiếu máu Megaloblastic do thiếu folate có thể được điều trị bằng bổ sung vitamin có chứa axit folic. Thay đổi chế độ ăn uống cũng giúp tăng mức folate (tham khảo chế độ nhiều folate và axit folic).
  • Cũng như vitamin B-12, những người bị đột biến MTHFR được khuyến khích dùng 5-MTHF để ngăn ngừa thiếu hụt folate và rủi ro của nó.

Ảnh: Protakecare – Hoạt tính sinh học 5-mthf

Thiếu máu Megaloblastic và những vấn đề khác

  • Trước đây, thiếu máu megaloblastic rất khó điều trị. Ngày nay, những người bị thiếu máu megaloblastic do thiếu vitamin B-12 hoặc thiếu folate có thể kiểm soát các triệu chứng của họ và cảm thấy tốt hơn khi điều trị liên tục bằng cách bổ sung chất dinh dưỡng.
  • Thiếu vitamin B-12 có thể dẫn đến các vấn đề khác. Chúng có thể bao gồm tổn thương thần kinh, các vấn đề về thần kinh và các vấn đề về đường tiêu hóa. Những biến chứng này có thể được điều trị nếu bạn được chẩn đoán và điều trị sớm. Xét nghiệm di truyền có sẵn để xác định xem bạn có đột biến gen MTHFR hay không (tại Việt Nam đó là xét nghiệm Thrombophia)
  • Những người bị thiếu máu ác tính cũng có thể có nguy cơ cao bị yếu xương và ung thư dạ dày (được trích theo tài liệu nghiên cứu khoa học mục tham khảo phía cuối bài) . Vì những lý do này, điều quan trọng là điều trị sớm việc thiếu máu megaloblastic là cần thiết. Nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu bạn thấy bất kỳ dấu hiệu thiếu máu. Bác sĩ của bạn có thể đưa ra một kế hoạch điều trị và giúp ngăn ngừa bất kỳ thiệt hại nào đáng tiếc (đặc biệt cần với phụ nữ chuẩn bị mang thai).